Bắc Lãng quản lý rừng từ việc bảo tồn cây thuốc nam

• Nhằm bảo tồn tri thức bản địa của cộng đồng các dân tộc, CIRUM đã phối hợp với cấp uỷ, chính quyền và các đoàn thể tổ chức tập hợp các lang y, bà mế hình thành Chi hội Đông y của xã Bắc Lãng. Ban đầu chỉ có vài người tham gia, đến nay xã đã thành lập được Hội Đông y, thu hút 24 hội viên ở 11/11 thôn bản tham gia hoạt động. Trên cơ sở đó đến nay xã Bắc Lãng đã cơ bản hoàn thành chương trình điều chỉnh bất hợp lý đất lâm nghiệp và giao đất giao rừng.
  
  Toàn bộ diện tích 5.246,36 ha đất lâm nghiệp của Bắc Lãng được giao quản lý, bảo vệ và cấp giấy chứng nhận cho 261/264 hộ và các tổ chức cộng đồng. Việc quản lý rừng đã phát huy hiệu quả tích cực ở các khu vực rừng bảo tồn thuốc nam được giao cho 3 cộng đồng dân cư ở các thôn: Khe Cảy, Khe Váp, Khe Mò.
  
  Nhằm bảo tồn tri thức bản địa của cộng đồng các dân tộc, CIRUM đã phối hợp với cấp uỷ, chính quyền và các đoàn thể tổ chức tập hợp các lang y, bà mế hình thành Chi hội Đông y của xã Bắc Lãng. Ban đầu chỉ có vài người tham gia, đến nay xã đã thành lập được Hội Đông y, thu hút 24 hội viên ở 11/11 thôn bản tham gia hoạt động. Trên cơ sở đã nhận 3 khu rừng cộng đồng (rừng bảo tồn thuốc nam) ở các thôn Khe Váp, Khe Cảy, Khe Mò, trưởng thôn là người được giao trách nhiệm trong việc tổ chức quản lý; từng thôn đã huy động bà con đi phát tuyến phân định ranh giới giữa rừng cộng đồng và rừng hộ gia đình, từ đó tuyên truyền nâng cao ý thức bảo vệ rừng tới từng hộ dân. Đồng thời bà con còn được bàn bạc thảo luận và thông qua quy chế bảo vệ rừng bảo tồn thuốc nam, theo đó mọi người bảo nhau cùng chấp hành.
  
  Dẫn chúng tôi vào khu rừng bảo tồn thuốc nam ở Khe Váp, trưởng thôn Hà Văn Châu cho biết: Toàn thôn có 17 hộ, hộ nào cũng có đất rừng, nhiều nhất là 28 ha, ít cũng có 14 ha. Thôn đã kết hợp với thôn Khe Phạ để tuyên truyền quy chế bảo tồn rừng thuốc nam tới mọi người: quy định cấm chặt phá và khai thác lâm sản, cấm thả gia súc và săn bắt thú rừng, cấm đốt rừng làm rẫy, cấm mọi người tự tiện khai thác cây thuốc nam… Nếu ai vi phạm cũng sẽ bị xử phạt theo quy định của pháp luật và hương ước thôn. Trong rừng gồm có những loại cây thuốc quý như: Hoàng Đằng, Sa Nhân, Đẳng Sâm, Hoàng Tinh, Mã Kích, Mã liên An (Hà thủ ô)…đều là những cây thuốc quý dùng để chữa bệnh, cho nên bà con ý thức rằng đó là cây thuốc không chặt, bên cạnh đó muốn bảo vệ các loại cây thuốc quý thì cũng không được chặt cây to, không được phá rừng.
  
  Chúng tôi đến trụ sở làm việc của Hội Đông y nằm ngay sát Trạm Y tế xã Bắc Lãng, ông Lã Văn Lợi, Chủ tịch Hội Đông y xã cho biết: Từ năm 2008, Hội bắt đầu đi vào hoạt động và đã xây dựng được quy chế, quy định trách nhiệm của thành viên, có sổ sách ghi chép công dụng của từng cây thuốc, có dụng cụ như nồi đun để sơ chế thuốc nam, có phòng xông hơi tắm nước thuốc, phòng chẩn trị và đã tổ chức cắt thuốc chữa bệnh kết hợp giữa Trạm xá với Hội Đông y. Ngay trước sân nhà là vườn thuốc nam của Hội có gần 200 cây thuốc quý. Bằng phương pháp y học cổ truyền, Hội đã bào chế và bốc thuốc cho hơn 400 lượt người, ngoài ra còn nấu cao thực vật có tác dụng bồi bổ sức khoẻ, tăng cường sinh lực. Mục tiêu của Hội là cây thuốc nam được bảo tồn, sử dụng bền vững, phục vụ chăm sóc sức khoẻ cho người dân địa phương, tạo thu nhập cho Hội Đông y và có sự kế tục của thế hệ sau. Từ khi có quy chế hội viên, hàng tháng Hội cắt cử nhau đi kiểm tra rừng, tới đây các thành viên của Hội còn xây dựng thêm 12 vườn thuốc nam tại hộ gia đình để thu thập cây thuốc quý về trồng.
  
  Từ những bài thuốc nam kết hợp giữa gia truyền với y học hiện đại, Hội Đông y xã Bắc Lãng đã góp phần bảo vệ và chăm sóc sức khoẻ cho người dân. Hoạt động của Hội không những nâng cao ý thức của mọi người trong việc quản lý, khai thác và bảo vệ rừng, bảo vệ tri thức bản địa mà còn góp phần bảo tồn tính đa dạng sinh học của môi trường. Bà Trần Thị Hoà –Giám đốc CIRUM khẳng định: Bảo tồn tính đa dạng sinh học của môi trường chính là bảo vệ các dải rừng phòng hộ rất quan trọng của hệ thực vật, đây là một chiến lược lâu dài mà CIRUM tiếp tục theo đuổi.
  
  CIRUM