Hội người H’mông huyện Luang Prabang được thành lập từ năm 1984, bắt đầu từ bản Mương Nga. Đến năm 2009 Hội đã kết hợp với mạng lưới nông dân nòng cốt bản Lóng Lăn, Nậm Kha và Xiêng Đa hình thành Tổ tư vấn giải quyết xung đột đất đai tại bản Densavang, Phonsavat và Na Xam Phan.
Kết quả là, sau một năm tìm hiểu thực tế, tham quan, thảo luận giữa các bên liên quan, trên cơ sở luật tục và giá trị tín ngưỡng truyền thống, các xung đột về đất rừng tại các cộng đồng trên đã được giải quyết triệt để.
Bài học rút ra trong quá trình tư vấn giải quyết xung đột của Hội người H’mông tại Luang Prabang đó là:
-
Giải quyết xung đột đất rừng cần bắt đầu từ việc làm rõ các nguồn gốc mâu thuẫn, từ đó tìm được ra các đề xuất hợp tình, hợp lý được các bên chấp nhận.
-
Khi giải quyết nên mời những người có uy tín, lãnh đạo truyền thống của cộng đồng, những người có khả năng hòa giải, xoa dịu bức xúc, để họ khuyên giải những người khác giữ bình tĩnh và đoàn kết, không làm căng thẳng thêm.
-
Cần xem xét và tôn trọng đầy đủ các nhu cầu, nguyện vọng chính đáng của các bên mâu thuẫn, thí dụ: việc thờ cúng ở rừng thiêng Tongsenh, hoặc giữ rừng đầu nguồn nước, để các bên có thể cùng chấp nhận và đi đến tiếng nói thống nhất.
-
Giải quyết được ổn thỏa, cụ thể mâu thuẫn trên thực tế giữa các bên, để họ thống nhất và làm cam kết xong rồi mới đề nghị đến chính quyền xác nhận và quyết định chính thức theo như đề xuất hướng giải quyết của Ban tư vấn. Cách làm như thế bảo đảm đồng thuận cao, thống nhất được giữa thực tế với quyết định chính thức, và mâu thuẫn được thực sự giải quyết dứt điểm.
UBND tỉnh Luang Prabang đã đề nghị Hội người H’mông huyện Luang Prabang chia sẻ và mở rộng những bài học kinh nghiệm này ra toàn bộ các địa bàn khác trong Tỉnh. Xin mời liên hệ lupapa@speri.org để được tải tài liệu chi tiết.
